Рымска-каталіцкая парафія ў Поразаве

     Поразаўская парафія ў сваіх межах мела два гарады: Поразава і Новы Двор. На адлегласці 2 міляў была грэка-каталіцкая царква, а католікі, якія там жылі, належалі да поразаўскай парафіі. У янаўскім двары была асобна пастаўленая капліца, якую за згодай біскупа ардынатара высвяціў кс. канонік Мальчэўскі. У святы там адбываліся набажэнсівы для тых, хто жыў у двары, і службы, а сяляне хадзілі ў парафіяльную святыню. Ва ўрачыстасці, аднак, усе ўдзельнічалі ў св. Імшы ў парафіяльным касцёле. Святаром у Яеаўшчызне быў а. вранцішканін.

     На тэрыторіі поразаўскай парафіі жылі тры пратэстанты-кальвіністы, дзве жанчыны і мужчына, якія мелі ў доме араторыю.

У Поразаве было 20 габрэйскіх дамоў і габрэйская школа, якая здаўна стаяла насупраць Поразава.

     У Поразаве было 5 гадавых ярмаркаў. Жыў таксама цырульнік, які пускаў кроў. Не чуваць было, каб хто займаўся магіяй, чарамі або заклінаннямі. Святары падчас казанняў вельмі часта такія практыкі ганбілі.

     На тэрыторіі поразаўскай парафіі было 7 уніяцкіх цэркваў, у якіх быў свой святар. Адносіны паміж пробашчам і ўніяцкімі святарамі апісаны так: "без прыхадскога плябана Ritus Latini хрысцяць дзяцей, хаваюць католікаў на сваіх могілках, калядуюць у мясцовых, якія не належаць да іх супольнасці, чыняці Касцёлу вялікія exorbitatio [паводзіны, назгодныя з законам]".

     Поразава як парафія належала да віленскай дыяцэзіі. У 1744 г. Поразава ўваходзіла ў дэканат Ружан, пробашчам быў кс. Лявон Францкевіч, апякун (кусташ) пралат жмудскага сабора.

     У гэты час у склад парафіі Porozoviensis уваходзілі наступныя мясцовасці: Новы Двор, Масучын, Дзяшкоўцы, Тэлякі, Чэрэбкі, Ляскі, Харашэвічы, Талачманы, Лапеніцы, Грыцкаўшчына, Свянціцы, Вердамічы, Палонка Вялікая і Малая, Бернікі, Янаўшчызна, Крапіўніца, Хрустава, Гарнастаевічы, Сакольнікі, Сурычы, Калонна, Гакаўка. Парафія Поразава ў 1781 г. налічвала 4343 вернікаў.

     Поразаўская парафія была даволі вялікая. На працягу сваёй гісторыі яна змяняла свае межы ў залежнасці ад таго, утвараліся ці ліквідаваліся новыя парафіі. калі ж з'яўляліся новыя мясцовасці, яна таксамаставаліся часткай парафіі.

     У 1878 годзе каталіцкая парафія налічвала пры касцёле св. Міхала Арханёла 5245 вернікаў, была таксама капліца на могілках.

     У 1931 годзе поразаўская парафія налічвала 7555 вернікаў, пробашчам быў кс. Юзаф Лаўрыновіч. У парафію ўваходзілі мястэчкі Поразава і Новы Двор, а таксама вёскі і асады: БУйкевічы, Студзенікі, Працуцічы, Навасёлкі, Тэрэспаль, Баяры, Янаўшчызна, Бернікі, Сурычы, Калонна Вялікая, Калонна Малая, Крапіўніца, Сакольнікі, Баброўнікі, Залесная, Малыя Баброўнічкі, Верабейкі, Вілейшы, Хрустава, Матошы, Кусінцы, Заполічы, Тэлякі, Ляскі, Антупава, Старыны, Людвінова, Ялова, Цімлева, (в. Цемнёва), Грунт, Дзяшкоўцы, Суботка, Прыблудзічы, Пабойка, Войтаў мост, Варонiчы, Лідзяны, Навасады, Кулевічы, Масушын Малы, Масушын Вялікі, Ровы, Хрустаў, Вілейшы, Скрэблы, Валіцкаўшчызна, Богудзенькі, Ганькавічы, Гурчыны, Гарнастаевічы.

Крынiца: 550 гадоў рымска-каталiцкай парафii ў Поразаве. 
а.Юзаф Макарчык OFMConv. Гродна 2010. Наклад 200 асобнікаў.

Музычныя дыялогі з Кракавам

     Кампазітар Яўген Паплаўскі не толькі піша музыку, але і паглыбляе пры яе дапамозе беларуска-польскае культурнае супрацоўніцтва

     Нашы супляменнікі з Польшчы паведамілі ў рэдакцыю: гэтай вясною ў Кракаве прайшоў Аўтарскі канцэрт кампазітара Яўгена Паплаўскага. Дарэчы, пра канцэрт у Беларускай дзяржфілармоніі мы пісалі — а што было ў Польшчы? “Аўтарскі канцэрт прайшоў вельмі добра, знаходжуся пад моцным уражаннем, — ахвотна патлумачыў кампазітар. — Праграма была такая: Path in the Clouds III для фартэпіяна і струннага аркестра (2008), Missa brevis для жаночага хору без суправаджэння у 5 частках (2015) і “Лунаючы у прасторы для камп’ютара” (1999)”.

     Па словах Яўгена, гэта быў другі ягоны Аўтарскі канцэрт у Польшчы. Ён, нагадаем, член саюзаў кампазітараў і Беларусі, і Польшчы, прычым адносіцца да Кракаўскага аддзялення. І менавіта адтуль у 2013-м атрымаў замову: напісаць цыкл “Пожні” для змешанага хору без суправаджэння на словы Уладзіміра Жылкі і Ларысы Геніюш у 5 частках. “Калі партытура была гатовая, узнікла ідэя: паказаць твор, правесці першы Аўтарскі канцэрт у Кракаве, — удакладніў кампазітар. — Цыкл, дарэчы, выконваў вакальны ансамбль SINGET, дырыжор якога, Марыя Янушкевіч, паходзіць з Мінска, з вядомай мастацка-творчай сям’і Янушкевічаў. У праграме канцэрта, які прайшоў 15 снежня 2013 года, быў і цыкл “Ноч” на словы Алеся Гаруна для барытона і фартэпіяна. Як вядома, беларускі паэт памёр і пахаваны ў Кракаве, на Ракіцкіх могілках. А сольную партыю ў “Ночы” спяваў ураджэнец Ваўкавыска Аляксандр Бардасаў”.

     Яшчэ адзін цікавы “беларускі акцэнт” аказаўся ў першым канцэрце: гучала “Музыка памяці ксяндза, доктара тэалогіі Станіслава Глякоўскага” для альта, фартэпіяна і струннага аркестра. Выконваў яе аркестр KN, дырыжор Станіслаў Краўчыньскі. Дарэчы, удакладняе Яўген Паплаўскі, “ксёндз Глякоўскі — гэта родны брат маёй бабулі. Вельмі цікавая асоба, пра яго ёсць тэксты ў інтэрнэце”. А знакам павагі да слухачоў, якія любяць эксперыменты, у канцэрце была… электронная сімфонія “Карозія часу”: Яўген напісаў твор у 1999-м у Студыі электраакустычнай музыкі Акадэміі музыкі ў Кракаве.

     “Імпульсам, каб правесці другі Аўтарскі канцэрт у Кракаве, паслужыла просьба знакамітага дырыжора, шматгадовага рэктара Акадэміі музыкі ў Кракаве (2004-2012) Станіслава Краўчыньскага пра напісанне Імшы для жаночага хору без суправаджэння, — прыадкрывае падрабязнасці сёлетняга праекта Яўген Паплаўскі. — Мною былі выбраны 5 кананічных тэкстаў на лацінскай мове Каталіцкай імшы: Kyrie, Gloria, Sanctus, Benedictus i Agnus Dei. І паколькі апушчана частка Credo, то Імша няпоўная — вось і называецца Missa brevis. Маэстра Краўчыньскі прапанаваў яшчэ ўключыць у праграму канцэрта твор Path in the Clouds III (Шлях у Аблокі) для фартэпіяна і струннага аркестра (2008, прысвечаны Фрыдэрыку Шапэну).

     Кантрастам да акустычных партытур у канцэрце, дадае Яўген Паплаўскі, паслужыла выкананне электроннага твора “Лунаючы ў прасторы для камп’ютара” (1999) — ён рэалізаваны ў Студыі электроннай музыкі Акадэміі музыкі ў Кракаве.

Голас Радзiмы. Рыгор Арэшка.