среда, 10 февраля 2016 г.

Знакамітаму гарадзенскаму барду і нашаму земляку Віктару Шалкевічу споўнiлася 57 гадоў

     Апошні сапраўдны бард зачараванай краіны. Вось так нямецкі часопіс Folker напісаў пра Віктара Шалкевіча.
Vіktar Shalkevіch
     Віктар Шалкевіч з малаком маці ўвабраў у сябе культурную ідэнтычнасьць беларуска-польска-расейска-габрэйскай сумесі народаў сваёй радзімы: неабсяжныя абшары краіны, беларуская сьціпласьць, гордая польская літаратура, ад якой ён ахвотна адштурхоўваецца і габрэйскі гумар. За гадзіну Шалкевіч распавядае сорак жартаў. Песьні пра каханьне чаргуюцца зь «беларускім блюзам» (маецца на ўвазе песьня Шалкевіча «Смутны беларускі блюз»).

     У песні «Яна праваслаўная, я — каталік» ён выказвае наіўнае жаданне гармоніі і прымірэньня супрацьлегласьцяў. Калі Шалкевіч шукае мацнейшую форму выказваньня, ён дасьціпна і з шармам выкарыстоўвае танга, часам дзеля таго, каб празь перабольшаньне з халодным цынізмам падкрэсьліць страту ўсялякіх надзеяў на спраўджаньне свайго імкненьня. Ён рэгулярна зьвяртаецца да габрэйскай тэматыкі — так, як у песьні пра «Касю на Брукліне», што забылася на сваіх габрэйскіх сяброў, або ў «Добрай раніцы», загалоўнай песьні чацьвертага альбому «Добрай раніцы, жлобская нацыя!». Альбо ў «Juden Tango» ён просіць жыдоў не ўцякаць так проста.

     У славянамоўным краі ад Польшчы да Расеі Шалкевіч — у дарозе, і там ён, сапраўды, мае патрэбу толькі ў самім сабе і сваёй гітары. Дагэтуль ён выдаў шэсьць альбомаў: гэта сола або запісы ўжывую зь невялікім ансамблем, але адзін зь іх — студыйны запіс з выбранымі песьнямі, які мае назву «Добрай раніцы. Выбранае» (BMA Group, 2002). Гэта вельмі складаныя ў музычным пляне творы, разнастайныя стылістычна (ад року да «рускіх народных»), з выкарыстаньнем акардэона, электрычных гітарных рыфаў, фагота ды іранічна ўстаўленай балалайкай. Але становіцца чутно: карані яго музыкі ляжаць глыбока ў яго беларускай радзіме і ня маюць нічога супольнага з усялякага кшталту капіяванай амэрыканскай лухтой.









Крынiца: S13.ru Аўтар Андрей Эйвинд.

четверг, 4 февраля 2016 г.

З гісторыі народнай адукацыі ў Поразаве.


     1744 год. У Поразаве было 20 габрэйскiх домоў i габрэйская школа, якая здаўна стаяла насупраць Поразава.

     Пры дарозе ад плебаніі да могілак стаў будынак, у якіь падлога была з убітай гліны, а ў самім памяшканні знаходзілася печ з зялёнай кафлі. Будынак быў крыты драніцамі. За школай быў невялікі фруктовы сад: розныя гатункі груш, слівы і вішні.

     У 1781 годзе ў парафіяльнай школе было 8 вучняў, з іх 1 са шляхецкай сям'і, 3 селяніна і 4 мешчаніна, а ў 1805 годзе прыгадваецца пра 5 вучняў у поразаўскай школе ружанскага дэканата.

     У пазнейшы перыяд у Поразаве за кошт плебана была пабудавана школа, у якую хадзілі дзеці з горада і шляхецкія - усяго 20 чалавек. Пасля таго, як навучыліся чытаць і пісаць, гарадская моладзь распачынала працу ў розных расмёслах, а шляхецкія дзеці ішлі ў школы Лыскава або Ваўкавыска.

     Дырэктарам школы быў Станіслаў Гарбачоўскі, арганіст поразаўскага касцёла.

     З Самога мястэчка было толькі 7 вучняў. Заняткі ў школе пачыналіся 1 лістапада і доўжыліся да красавіка Для навучання выкарыстоўваліся буквар і малітоўнікі ад пробашча. У час вучобы дзяцей не забіралі на працу.

Крыніца: 550 гадоў рымска-каталіцкай парафіі ў Поразаве. Гродна, 2010 г.


     Віленскі рымска-каталіцкі кансыстар урадавага аддзела пасля запазнання з візітам ў поразаўскім касцёле ў 1820 годзе... ваўкавыскаму дэкану загадаў "Каб пільнаваў будовыпоразаўскага касцёла, рамонту гаспадарскіх і плябанскіх будынкаў... утрымліваў прыхадскую школу..."

     Згодна з ведамасцю аб царкоўна-прыхадскіх школах на 1 красавіка 1863 года ў Поразавеіснавала школа адкрытая ў 1847 годзе, у доме прыхаджан. Вучылася 34 хлопчыка. Настаўнік - свяшчэнік А.Катлінскі.

     У 1912 годзе ў Поразаве былі народныя вучылішчы і Поразаўскае аднакласнае - настаўнік Валянцін Нікалові, Поразаўскае двухкласнае - настаўнік Андрэй Маргін.

   

     В междувоенный период в Порозово была семилетняя школа повшэхна. Обучение в ней было бесплатное. Последний директор Юзеф Петрашкевич.


     После событий 1939 года произошла реорганизация повшэхных (народных) школ. Учащиеся 1, 2, 3 классов переведены на один класс ниже (первый класс переводился в подготовительный). Учащиеся 4 класса зачислялись в 3 класс, а ученики 6 и 7 классов переводились в 4 класс.

Источник: Страницы истории Свислочского края. Гродно, 2001 г.


     Во время оккупации обучение в Порозово проводил учитель Станислав Мациевский. В 1940 году отказался получать советский паспорт. Был арестован, находился в заключении в Волковыске. В начале войны попал под бомбёжку, лишился руки. Вернулся в Порозово и продолжил свою педагогическую деятельность. В мае 1944 арестован гестапо. Сослан в концлагерь где и погиб.


вторник, 2 февраля 2016 г.

Интерактивная карта становления Беларуси.


     На прасторах байнэту з'явілася Інтэрактыўная карта станаўлення Беларусі.

     Энтузіясты беларускай гісторыі прадставілі інтэрактыўны праект, закліканы нагадаць пра доўгую і насычаную гісторыю краіны. Як паведамілі стваральнікі «Карты станаўлення Беларусі», яна ўтрымлівае сістэматызаваную і навочную інфармацыю пра імёны, даты і падзеi у гісторыі Беларусі - ад часоў нараджэння Вялікага княства Літоўскага да саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі.

Interaktivnaja karta stanovlenija Belarusi.


     На карце Еўропы адноўлены 60 станаў межаў дзяржаў, якія размяшчаліся на цяперашняй тэрыторыі нашай краіны: ВКЛ, Рэч Паспалітая, Заходняя вобласць, БНР, ССРБ, ЛітБел, БССР. Паралельна з змяненнем межаў рухаецца храналагічная лінія са 170 ключавымі падзеямі беларускай гісторыі.

     Аўтар праекта Аляксей Чаранкевіч сцвярджае, што праект распавядае пра гісторыю краіны без ацэначных меркаванняў. У першую чаргу ён прызначаны для таго, каб паказаць шматграннасць гісторыі, даць адказы на некаторыя пытанні і даць цікавую інфармацыю пра гісторыю Беларусі.